اگر به درون هر ماشین یا دستگاه صنعتی نگاهی بیندازید، احتمالاً با دو قطعه کلیدی روبهرو میشوید: تسمه و پولی. این دو عضو ساده، اما حیاتی، نقش اصلی را در انتقال نیرو و حرکت ایفا میکنند. از گذشتههای دور تا امروز، سیستمهای پولی و تسمه بهدلیل سادگی، مقرونبهصرفهبودن و کارایی بالا، در دل انواع ماشینآلات جای گرفتهاند.
از خودروها تا دستگاههای نساجی، از ماشینآلات کشاورزی تا تجهیزات الکترونیکی – ردپای تسمه و پولی را در همهجا میتوان یافت. در این مقاله با ما همراه باشید تا با انواع این قطعات، نحوه عملکرد، نکات انتخاب و کاربردهای آنها در صنایع مختلف بیشتر آشنا شوید.
تسمه و پولی چیست و چطور کار میکند؟
تسمه نوار باریکی از جنس لاستیک یا مواد کامپوزیتی است که با انعطاف بالا، بین دو پولی حرکت میکند. پولی نیز یک قطعه چرخنده شیاردار است که روی محور قرار میگیرد. این دو با همکاری هم، نیروی مکانیکی را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل کرده و باعث حرکت دورانی میشوند.
جالب است بدانید که در گذشته، انتقال قدرت بیشتر با زنجیر انجام میشد. اما با توسعه فناوری، تسمهها جایگزین شدند تا حرکت با نرمی، سرعت و امنیت بیشتر انجام شود.
برای دریافت مشاوره رایگان و خرید انواع تسمه انتقال نیرو با بهترین قیمت روی لینک زیر کلیک کنید:
تسمه انتقال نیرو
انواع تسمه و پولی : پولیها چگونه دستهبندی میشوند؟
پولیها از نظر ابعاد و استاندارد ساخت به دو دسته کلی تقسیم میشوند:
پولیهای متریک: دارای گامهای مختلف متناسب با استانداردهای میلیمتری.
پولیهای اینچی: شامل سریهای H، L، XL و MXL با گامهای مشخص. مثلاً سری H گام 12.7 میلیمتری دارد.
هرچه گام دقیقتر باشد، انتقال قدرت با دقت بالاتری صورت میگیرد.
تفاوت اصلی پولیهای متریک و اینچی در گام آنهاست. در پولیهای متریک، گام در هر سری متفاوت است. اما در پولیهای اینچی، هر سری گام ثابت و استانداردی دارد. به عنوان مثال، سری H گام 12.7 میلیمتر و سری L گام 9.5 میلیمتر دارند.
وظیفه تسمه و پولی چیست؟
پولی و تسمه دو قطعه مکمل هم هستند که وظایف مشخصی برعهده دارند:
| وظیفه پولی | وظیفه تسمه |
| انتقال حرکت دورانی | انتقال نیرو بین دو محور |
| تنظیم فاصله و سرعت | کاهش ضربه و ارتعاش |
| پشتیبانی مکانیکی از تسمه | تغییر جهت حرکت |
| افزایش یا کاهش دور موتور | ایجاد اتصال مکانیکی ایمن |
بنابراین، پولی و تسمه با همکاری یکدیگر وظیفه انتقال حرکت دورانی، توان و گشتاور را برعهده دارند و نقش مهمی در کارکرد مکانیزمهای دوار ایفا میکنند.
فروشگاه:02133957216-02133957217
کاربرد تسمه و پولی در صنعت
پولی و تسمه کاربردهای متنوعی در انواع ماشین آلات و تجهیزات دارند:
- در صنایع خودروسازی برای انتقال قدرت از موتور به چرخها، سیستم تهویه مطبوع و سایر تجهیزات
- در دستگاههای کشاورزی مانند کمباینها، تراکتورها و ماشینآلات برداشت محصول
- در صنایع سنگین مانند تولید فولاد، معدنکاری و سیمانسازی
- در نیروگاهها و صنایع برق برای انتقال قدرت
- در صنایع چوببری و چاپ و نشر
- در صنعت نساجی برای به حرکت درآوردن ماشینآلات
- در آسانسورها و سیستمهای حمل و نقل ریلی
- در دستگاههای اداری مانند پرینترها، فتوکپی و دستگاههای اداری
- در وسایل نقلیه صنعتی مانند لیفتراکها
- در تجهیزات الکترونیکی و برقی مانند فنها
جدول استاندارد پولی و تسمه
جدول استاندارد تسمه و پولی حاوی اطلاعات کلیدی است که باید قبل از استفاده درک شوند.
ضریب کاری نشان میدهد یک پولی تا چه میزان میتواند بار را تحمل کند. مثلاً برای ماشینآلات سبک 1 تا 1.3 و برای تجهیزات سنگین تا 1.8 است. هرچه این عدد بالاتر باشد، ظرفیت باربری پولی بیشتر است.
ضریب انتقال نشاندهنده نسبت قطر پولی متحرک به محرک است. هرچه بیشتر باشد، توان خرجی بالاتر و سرعت پایینتر است. برای سرعت بالاتر باید از پولی با ضریب انتقال کمتر از 1 استفاده کرد.
ضریب شتاب با توجه به ضریب انتقال، سرعت پولی را مشخص میکند. از تقسیم سرعت موردنیاز به سرعت موتور به دست میآید.
ضریب خستگی با در نظر گرفتن ساعات کاری روزانه، عمر مفید پولی را نشان میدهد.
درک این ضرایب برای انتخاب صحیح پولی و تسمه حائز اهمیت است.
| نسبت انتقال | ضریب شتاب |
|---|---|
| 1 تا 1.24 | 0 |
| 1.25 تا 1.75 | 0.1 |
| 1.75 تا 2.49 | 0.2 |
| 2.5 تا 3.49 | 0.3 |
| بزرگتر از 3.5 | 0.4 |
| نوع عملکرد یا تعداد ساعت کارکرد روزانه | ضریب خستگی |
|---|---|
| روزانه 10 تا 16 ساعت | 0.2+ |
| روازنه بیشتر از 16 ساعت | 0.4+ |
| میزان انحراف تسمه با قوانین تنش | 0.2+ |
| عملکرد مقطعی | 0.2- |
برای دریافت اطلاعات بیشتر درباره محاسبه طول تسمه روی لینک زیر کلیک کنید:
جدول سایز تسمه ها
پولی چیست؟
پولی یک قطعه مکانیکی است که در سیستمهای انتقال قدرت برای تغییر جهت یا میزان نیرو استفاده میشود. پولی معمولاً شامل یک چرخ یا دیسک با یک شیار در پیرامون خود است که تسمه، کابل یا طناب از داخل این شیار عبور میکند. در نتیجه، پولی میتواند نیروی مکانیکی را از یک نقطه به نقطه دیگر منتقل کند و جهت یا مقدار آن را تغییر دهد.
انواع پولی
پولی ساده
پولی ساده دارای ساختاری بسیار بدیهی و شبیه به یک رینگ شیاردار است که در نگهداری تسمه نقش مهمی دارد. طراحی پولیها متنوع است و بسته به نوع تسمه ممکن است بدون شیار و صاف باشند.
یکی از مزایای پولی ساده، قیمت پایین آن است که منجر به هزینه کمتر تسمه مصرفی میشود. اما یکی از معایب آن این است که در شرایط دما و فشار بالا موجب سرخوردگی تسمه و کاهش ضریب انتقال میشود.
پولی تایمینگ یا سنکرون
انتخاب تسمه برای پولی تایمینگ بسیار حساس است و نیازمند تسمههای باریکتر است. تسمههای پولی تایمینگ بازدهی و انتقال توان بالاتری دارند. همچنین به دلیل عدم سرخوردگی، فشار کمتری به پولی وارد میکنند.
پولی تسمه تایمینگ ساختاری شبیه به زنجیر دارد و وظیفه آن ایجاد نسبت دور ثابت بین موتور و بار است. این پولیها دندانهدار بوده و نیازمند تسمههای دندانهدار مانند تسمه تایم هستند. دندانههای پولی و تسمه در هم چفت شده و احتمال سرخوردگی را کاهش میدهند.
برای دریافت مشاوره رایگان و خرید انواع تسمه انتقال نیرو با بهترین قیمت روی لینک زیر کلیک کنید:
تسمه تایمینگ
انتخاب پولی و تسمه مناسب
سه عامل مهم در انتخاب پولی و تسمه عبارتند از:
- جنس پولی: پولیهای صنعتی معمولا از جنس آلومینیوم، چدن یا آهن ساخته میشوند که باید با توجه به کاربرد مورد نظر انتخاب شود.
- تعداد دندانه: تعداد دندانههای پولی باید متناسب با نیاز به انتقال قدرت و دقت باشد. هرچه تعداد دندانه بیشتر، دقت انتقال بالاتر میرود.
- عرض تسمه: عرض تسمه باید با عرض پولی سازگار باشد تا اتصال و انتقال قدرت صحیح انجام شود. هرچه عرض تسمه بیشتر باشد، قدرت انتقالی بیشتر است.
سایر نکات:
- تطابق پولی و تسمه از نظر اندازه
- برای دقت بالا از پولی با گام کوچکتر استفاده شود
- برای افزایش قدرت، پولی بزرگتر و برای سرعت، پولی کوچکتر انتخاب شود
- پولیها معمولا بدون سوراخ هستند و نیاز به تراشکاری دارند
- توجه به نسبت تبدیل گشتاور و سرعت، نوع تسمه، فاصله و تعداد دندانهها
نرم افزار محاسبات پولی و تسمه
چند نمونه از نرمافزارهای محبوب و پرکاربرد محاسبات پولی و تسمه عبارتند از:
Belt Genius: این نرمافزار توسط شرکت آمریکایی گیتس تولید شده است و امکانات کاملی برای طراحی و محاسبات پولی و تسمه دارد.
Drive Analyst: محصول شرکت Designatronics است و برای طراحی سیستمهای مکانیکی انتقال قدرت مورد استفاده قرار میگیرد.
PT Modeler: این نرمافزار توسط شرکت آلمانی کلونر تولید شده و ابزارهای طراحی CAD دارد.
Optibelt CAP: برای محاسبه و انتخاب انواع تسمههای صنعتی مورد استفاده قرار میگیرد.
DESIGNflex: شرکت آلمانی Siegling تولید کننده این نرمافزار قدرتمند برای طراحی سیستمهای تسمه است.
این نرمافزارها با قابلیتها و رابط کاربری مناسب، انتخاب بهینه پولی و تسمه را آسان میکنند.
محاسبه دور موتور با پولی
برای محاسبه دور موتور با استفاده از پولی، میتوان از فرمول زیر استفاده کرد:
N2 = (D1 / D2) × N1
که در آن:
N2 = دور موتور پولی متصل به آن (دور بر دقیقه)
N1 = دور موتور اصلی (دور بر دقیقه)
D1 = قطر پولی متصل به موتور اصلی
D2 = قطر پولی متصل به موتور ثانویه
به عبارت دیگر، دور موتور ثانویه (N2) با نسبت قطر پولیها و دور موتور اصلی (N1) رابطه معکوس دارد.
برای مثال، اگر موتور اصلی با دور N1=1500 دور بر دقیقه باشد و قطر پولیهای آن به ترتیب D1=10 سانتیمتر و D2=5 سانتیمتر باشد، آنگاه دور موتور ثانویه (N2) محاسبه میشود:
N2 = (D1 / D2) × N1
N2 = (10 / 5) × 1500
N2 = 3000 دور بر دقیقه
بنابراین، با استفاده از این فرمول میتوان دور موتور ثانویه (متصل به پولی) را محاسبه کرد.
نتیجهگیری؛ چرا تسمه و پولی مهماند؟
پولی و تسمه، نهفقط دو قطعه ساده، بلکه عناصر کلیدی در جانبخشی به ماشینآلات هستند. انتخاب درست آنها باعث افزایش راندمان، کاهش مصرف انرژی و هزینه نگهداری پایینتر میشود.
اگر در حال طراحی یا نگهداری سیستمهای مکانیکی هستید، شناخت دقیق این قطعات و استفاده از ابزارهای تخصصی میتواند به شما در افزایش بهرهوری و طول عمر تجهیزات کمک کند.
مطالب مرتبط :
مطلب خیلی خوبی بود، مخصوصاً اون جدول استاندارد تسمه و پولی که داخل صفحه قرار دادید، واقعاً کاربردیه. کمکم کرد بهتر بفهمم کدوم سایز و نوع برای کارم مناسبتره. ممنون از محتوای دقیق و حرفهایتون.
خیلی خوشحالیم که براتون مفید بوده. جدول استاندارد تسمه و پولی رو دقیقاً با همین هدف آماده کردیم که انتخابها برای صنعتگران و تعمیرکارها سادهتر بشه. اگر سوالی درباره انتخاب نوع یا سایز تسمه و پولی دارید، حتماً بفرستید، خوشحال میشیم راهنماییتون کنیم.